Hoe kun je beter omgaan met licht? Dat is de belangrijkste vraag die Daan de Boer bezighoudt. Volgens hem staat een belichting maken die inhoudelijk bij de sfeer van de scène past voorop: ‘Daarnaast moet het kloppen met het financiële plaatje, wil je de acteurs bewegingsruimte geven en moet het geluidsarm zijn. En dat alles natuurlijk in een rap tempo.’ En daar komt nu dus een nieuwe factor bij: zo duurzaam mogelijk produceren.
Van te voren plannen
Daan de Boer noemt licht een enorme energieverbruiker en stelt dat dit een onderdeel is waar veel te winnen valt. Maar dat begint al bij opnameleiding en productie. Wanneer je een scene op locatie van te voren goed bespreekt en plant, kun je misschien met minder middelen een beter resultaat boeken. En dus is de locatiekeuze van groot belang als het gaat om energie besparen op het lichtdepartement.
Karakter van de lamp
Als het gaat om energie besparen op belichting valt er bij nacht-exterieurs en opnames in de studio het meeste winst te behalen. ‘Want bij dagopnames ben je teveel afhankelijk van de zon’, zegt Daan.’Bovendien zijn de moderne camera’s zo gevoelig dat lichtopbrengst meestal niet het issue is, maar het karakter van de lamp. Televisiestudio’s gebruiken wel eens 5kW’s met een aangepaste 2kW bulb erin. Dat zouden we ook vaker bij filmopnames kunnen doen. Zo heb je de opbrengst en stroomverbruik van een 2kW met het karakter en lensoppervlak van een 5kW.’
LED: panels, frames en sigarettenaansteker-aansluitingen
De ontwikkelingen op het gebied van LED worden door de belichter op de voet gevolgd. ‘Tot voor kort was de kleurafwijking het voornaamste ‘groene’ aan LED. Met andere woorden, daar had je in de filmindustrie niet zoveel aan. Maar de LED-technologie is sterk ontwikkeld.’ Daan is ervan overtuigd dat je LED nu in veel gevallen prima kunt inzetten: Het spectrum van de LED begint langzamerhand goed genoeg te worden, waardoor dit steeds meer een serieuze optie wordt. ‘Een plakje ham of een model zou ik er nog steeds niet mee uitlichten maar scenes waarbij je iets meer marge hebt wel.’
Daan is geinteresseerd in de mogelijkheden van LED en experiment hier daarom veel mee. Hij vertelt dat veel LED’s nu gebruikt worden als kleine bron, zoals bij een litepanel. De oppervlakte is dan 30 x 30 cm of bij de celeb 30 x 60. Daardoor blijft het een relatief harde bron. Zelf heeft hij veel kleine lampen gemaakt die hij met name gebruikt bij nachtscenes in auto’s, zonder de beschikking over een Low Loader. ‘Dan plak ik ze op de zijramen of op de voorruit, stroom aansluiten op de sigarettenaansteker-aansluiting en karren maar!’
Momenteel onderzoekt hij de mogelijkheden met LED-frames, want wanneer je de lampen door een frame gebruikt maak je het licht zachter. ‘Die bouw ik in Chimera softboxen. Door een medium softbox te gebruiken van 90 x 120 cm krijg je een mooie bron waarmee je kunt lopen. Want zo’n unit loopt ongeveer vier uur op een V-lock batterij.’
Plasma: nieuwe lichtbron met een authentiek karakter
Niet alleen van LED verwacht Daan veel, maar ook van plasma, als het gaat om het duurzamer maken van het productieproces van film: Het karakter van dit licht lijkt meer op de oudere lichtbronnen. Plasma heeft een dubbele lichtopbrengst ten opzichte van LED. Ook weet hij dat plasma in de Verenigde Staten nu al gebruikt wordt bij straatverlichting, dus bij het grotere filmlicht zal er op termijn eerder gekozen worden voor plasma dan voor LED, denkt Daan.
En de belichter ziet meer duurzame manieren om het energieverbruik op de set terug te dringen, zoals de lampen uit doen tijdens de lunch en geen generator laten lopen voor alleen de video-assist. Verder het dubbelzijdig printen van callsheets, TL-verlichting in plaats van Spacelights en carpoolen natuurlijk. Of gewoon lekker op de fiets.
Bekijk hier een inventieve lichtoplossing uit de Filippijnen: