Afstudeerfilm Shalky test duurzame KAREL op de set

KAREL (KAR voor Elektriciteit op Locatie) is een multifunctionele elektrische bus ontwikkeld door Moving Arts Project die naast transport ook duurzame energie levert op locatie. Er was al een vermoeden dat de KAREL inzetbaar zou kunnen zijn voor een kleine film productie en nu is dit in de praktijk bewezen. Het team van de afstudeerfilm Shalky van regisseur Lance Hossein Tangestani en onder leiding van o.a. producent Roderik Dekker testte deze duurzame applicatie op hun set in Diemen. We voelden zowel Roderik als KAREL-ontwikkelaar Noud Verhave na afloop van de twee weken durende productie aan de tand over hoe het was verlopen.

Roderik, waar gaat Shalky over?

Roderik: Shalky is een eindexamenfilm van 25 minuten. Een fictie over Shalky (28), een Marokkaanse plofkraker die samen met zijn criminele vrienden/collega’s op pad gaat om een plofkraak te plegen. Het enige probleem: Shalky is de sleutels kwijt van de auto met de explosieven. Hun zoektocht naar de sleutels stuurt ze langs allerlei bekenden, onbekenden en archetypes uit de flatwijk: de boxkapper (iemand met een kapperszaak in de schuur), de golddigger, het jongetje met de krantenwijk, etc. Zo gaat de film dus niet alleen over Shalky, maar staat het symbool voor de levens in soortgelijke buitenwijken die in heel Nederland te vinden zijn.

Hoe kwamen jullie erbij om de KAREL te gebruiken voor de opnames?

Roderik: Toevallig had een van onze productieassistenten KAREL getipt. Zij had een paar weken eerder een kort promotiefilmpje gemaakt voor KAREL vanuit haar opleiding aan het Mediacollege. Toen ze erover vertelde, dacht ik gelijk ‘Waarom heb ik hier nog nooit eerder van gehoord?’. Van de totaal 9 draaidagen waren er 5 helemaal interieur die we op het vaste net draaiden. Voor de 4 dagen exterieur is de industriestandaard om op generators (genny’s) te draaien. Hierbij moet een busje naar de set worden gereden waarvan de laadruimte geheel bestaat uit een grote motor. Daar moet je vervolgens liters benzine in gooien die op inefficiënte wijze wordt omgezet in stroom. Hoewel deze ‘fluister-genny’s’ worden genoemd, is het nooit 100% stil. Het blijft een motor met een zoemend geluid, dus kan het nooit direct naast de set staan ivm de geluidsopname. Een genny moet je dus minimaal zo’n 30 meter verderop parkeren waardoor je spanning verliest en dus nog meer kracht moet genereren. Een accu daarentegen? Geruisloos. We hebben onze hele film in één wijk in Diemen gedraaid, behoorlijk belastend voor de bewoners. Het idee dat we met KAREL in ieder geval onze geluidsoverlast konden minimaliseren en tegelijkertijd groen zouden kunnen werken, was het onderzoeken waard.

Noud, de eerste ervaring van KAREL op de film set? 

Noud: Inderdaad en het was voor aanvang heel spannend of KAREL toereikend was voor de stroom voor met name de belichting. Vooraf gaf de technicus aan circa 3000 Watt continu voor 10 uur nodig te hebben. KAREL kan dit inderdaad net aan volhouden, daarna moet de batterij weer worden opgeladen via het grid. Volle zon zorgt voor extra bijladen tussendoor. Op basis van deze gegevens heb ik een plan gemaakt en alle extra mogelijkheden (warme drank, verwarming, catering, opladen accu’s, transport, backstage, kantoor etc) buiten beschouwing gelaten. Vooraf is ook uitgebreid gesproken over hoe extra stroomverbruik beperkt zou kunnen worden (door oa zuinige lampen, dimmers, uit zetten als niet in gebruik, minder lampen etc). Uiteindelijk bleek dat er de eerste 3 (!) van de 4 draaidagen met KAREL slechts 40% van de batterijen was gebruikt. Op de laatste draaidag werd circa 30% van de capaciteit gebruikt.

Hoe was de ervaring met de KAREL vanuit het oogpunt van de productie?

Roderik: KAREL is een voorloper en staat voor mij als symbool voor wat er in de toekomst nog meer mogelijk is. We hadden behoorlijke twijfels, want de output van KAREL is aanzienlijk minder dan zijn benzine-concurrenten. Maar we durfden het risico aan omdat we niet midden in een weiland draaiden, maar in een wijk waar we in het ergste geval konden terugvallen op het vaste net. KAREL heeft een monitortje waarop je continu in de gaten kan houden hoeveel juice er nog in de batterij zit. En wat bleek: 3 dagen draaien zonder bij te laden kan hij prima hebben. We zijn nooit onder de 50% gekomen. KARELtje stond gewoon lekker bij te laden met zijn zonnepaneeltjes waardoor we compleet op groene stroom hebben gedraaid. Het scheelt dat we hele simpele lichtplannen hadden en over het algemeen in een dag situatie draaiden. Een paar 2.5 KW’s en je zou de dag niet rond krijgen, maar wij konden prima het licht, video-village, data, waterkokers, het koffie-apparaat, een kleine heater en telefoonladers op KAREL aansluiten. Daarnaast heeft KAREL een fijne binnenruimte die, omdat hij zowat op de set kan staan, ideaal is als warme ruimte voor acteurs tussen takes door. De grootste beperkingen van KAREL waren voor ons:

1. Dat hij maar 15km/u kan rijden, wat met een company-move geen doen is.
2. Aan het einde van een draaidag moet worden opgeladen als je veel trekt, wat tijd kost omdat hij zo langzaam rijdt.
3. Hij nog niet in staat is om een serieus lichtplan te ondersteunen.

Hebben jullie kosten bespaard door het gebruik van KAREL?

Roderik: We hebben quitte gespeeld op het gebruik van een genny omdat Moving Arts Project de prijs hebben gematched met de kosten van de benzine-concurrent. Erg sympathiek. Hierdoor kregen wij de gelegenheid om dit onderzoek uit te voeren. Het was wel ‘meer gedoe’ dan simpelweg een genny huren, maar ‘meer gedoe’ is wat er nodig is om af te stappen van business-as-usual. Ik ben nu 26. Binnen mijn carrière komt er een punt dat benzine niet meer te betalen is, of zelfs op raakt. Hoe eerder we kunnen aanpassen, hoe beter we zijn voorbereid op dit probleem en hoe groter de kans is dat we nog betaalbare films kunnen blijven maken.

Zou je de KAREL nog een keer gebruiken bij een volgende productie?

Roderik: De omvang van deze productie was ideaal voor de capaciteit van KAREL: een kleinschalig lichtplan, dichtbij Amsterdam met geen company-moves verder dan 500 meter. Voor soortgelijke film of aantal draaidagen zou ik KAREL zeker weer gebruiken, mocht de prijs competitief zijn met een generator.

Hebben jullie nog andere duurzame oplossingen ingezet op de set?

Roderik: We hebben 7 van de 9 dagen vegetarisch gegeten met de hele crew. En we hebben niet 1000 waterflesjes gekocht, maar zijn gewoon met een kannetje water rond gaan. Shalky was als productie een relatief duurzame film, omdat we onze visie met weinig middelen en dicht bij huis konden bereiken. Iedereen kwam met het OV of de fiets, voor zo ver mogelijk. Helaas scheiden ze geen afval in Diemen voor zover ik weet, behalve papier. Het leek mij niet logisch om met ons afval in de auto te stappen en benzine te verbranden om speciaal apart te scheiden. Dat hebben we dus ook niet gedaan.

Wordt er tijdens jullie opleiding aandacht besteed aan duurzaamheid?

Roderik: Nee, ik heb er persoonlijk nooit les in gehad. De filmacademie heeft veel studenten die zich bekommeren om het milieu, maar toch lijkt het niet op de prioriteitenlijst te staan. Films maken is al lastig zat, dus veel trek in extra uitdagingen zal je niet snel vinden. Onze studielast is zo ook al pittig genoeg. Persoonlijk denk ik dat de oplossing zit in het creëren van eerlijke obstakels en beloningen die duurzaam gedrag aanmoedigen. Als het gebruiken van groene accu-wagens zoals KAREL zodanig gesubsidieerd is dat het goedkoper is dan een generator, dan zullen productiestudenten zoals ik letterlijk in de rij staan om er een te huren. Als plastic wegwerpborden zo hoog belast worden dat composteerbare borden voordeliger zijn, houden mensen daar rekening mee of zorgen ze voor afwassers. Ik denk niet dat het eerlijk is om deze verantwoordelijkheid bij de student of burger te leggen, maar dat hij bij de staat moet liggen. De rest past zich dan aan en innoveert.

Staan er al meer producties op de planning met KAREL?

Noud: KAREL gaat drukke maanden tegemoet met onder andere een kleine tournee door diverse stadsdelen voor verhalen van Amsterdammers. Ook doet hij verschillende workshops, gaat een partij bomen ophalen en verzorgd de productie van diverse festivals en evenementen in de stad (onder andere BLEND en de buurtcamping Flevopark). We zijn verder bezig met de voorbereidingen om in het voorjaar misschien 2 weken door Nederland te touren in samenwerking met om | nieuwe energie. Maar tussendoor is er nog genoeg ruimte voor filmploegen om de KAREL in te zetten op de set. Naast energie kunnen we ook materialen leveren op het gebied van afval, wegwerpartikelen en water. Ook hebben we een leermodule voor duurzaam produceren in de openbare ruimte in ontwikkeling en hopen dit ook aan te kunnen bieden aan bijvoorbeeld studenten. Verder zal binnenkort het zusje van KAREL worden geboren, een kleine versie maar met even sterke batterijen. Ze is er vanaf 5 april.

 

---

 

Meer weten? Vind zowel KAREL als Shalky op Facebook. KAREL gebruiken? Neem contact op met Noud Verhave. Zie hieronder een overzicht van de tech specs.