foto: Zomer Zonder Mama van Sanne Vogel
Door Sustainability Manager Els Rientjes
In Januari 2015 nam ik het stokje over van Strawberry Earth en richtte ik de Stichting Green Film Making op. Nu 4,5 jaar verder kijk ik terug op een tijd van hard werken, veel duwen en trekken, maar ook een tijd van ontmoetingen met mensen uit het vak die het echt samen willen doen. Prachtige films en producties maakten we, die ook duurzamer geproduceerd zijn.
Inmiddels zijn er op alle gebieden van het film maken ambassadeurs opgestaan die model staan om hun vakmanschap duurzamer bij de producenten aan te bieden. Per jaar zocht ik een paar departementen op en inventariseerde met hen hoe we ervoor staan; Catering, Art Department, Kostuums en Make-up, Licht, Locatie management en Postproductie. Met hun expertise en hulp, aangevuld met research uit andere vakgebieden zoals events en architectuur, kwam ik nieuwe methodes en materialen tegen die best algemeen toepasbaar zijn in ons vak van produceren van beeld- en geluidsmateriaal.
Maar de filmwereld is een stugge wereld, waar veranderingen niet zo heel makkelijk voor elkaar te krijgen is. Men is vaak bang de zwakste schakel in de productieketen te zijn en geen enkele Head of Departement wil voor vertraging zorgen. Of ‘nee’ hoeven te verkopen. Dus staan we vaak met te veel mensen op de set en is het lastig om de ingeslepen routine los te laten voor nieuwe, schonere methodes. Dit lukt alleen als we overtuigd zijn dat het echt werkt en als we op elkaar durven te vertrouwen. Want als er ergens hard en met passie gewerkt wordt is het wel in de TV- en filmwereld. Dan helpt het natuurlijk ook als de producent kan zeggen dat het efficiency oplevert en dat het geld scheelt.
Nog steeds hebben we mensen nodig die hun nek uitsteken en het aandurven pilots te draaien. Mensen die tijd nemen om hun crew vooraf aan te sporen om met elkaar om de tafel te zitten. En bij facilitaire bedrijven uit te proberen wat de effecten zijn van het breder inzetten van bijvoorbeeld LED-lampen, duurzame aggregaten en ander bouwmateriaal. Het valt of staat altijd bij goede logistiek en dus zijn onze cateraars, locatiemanagers en producers onze ankers. Bijvoorbeeld de cateraars van Appeltje Eitje, Spek & Bonen, Sandra Hoffman en Mas van de Putten en locatiemanagers Thijs Bolle, Maarten Buurlage, Willem Doorman en Rob IJpelaar die menig keer meedachten en stappen mogelijk maakten. Met hun hulp kunnen de vakbroeders van camera, licht, grip, decor en kleding hun materialen ook duurzamer inbrengen. Samenwerken, verbindingen maken tussen de departementen en vooral op tijd beginnen!
Foto van afstudeerfilm Shalky van Lance Hossein Tangestani, die KAREL testten op de set.
En de tijd werkt in ons voordeel. Jonge makers vinden het normaal om over een duurzame wereld te denken. Technische kennis uit de bouwwereld, en de transitie op gebied van energie en transport maakt dat we slimmer kunnen produceren. En gelukkig is er ook steeds meer kennis in alle vakgebieden en wordt het bij opleidingen normaal om duurzaamheid te verankeren. We begonnen met adviseren van de kleinere films (Kort! en de One Nights Stands), maar ook de producenten van meer omvangrijke producties dragen steeds vaker een steentje bij.
Catering
Afgelopen jaren hebben we verschillende pilots gedraaid met behulp van producers en bedrijven die wel harder wilden lopen. Zo hebben we echt grote stappen kunnen maken bij de catering. Tenminste met producenten die ook echt zoeken naar een cateraar die bewuster kookt en dit in hun werkwijze heeft ingepast. Met behulp van Join the Pipe draaiden we een intensieve pilot voor het drinken van kraanwater. Nu vinden we al veel minder plastic waterflesjes op de set, eten we gezonder en produceren we minder afval. En tijdens de workshop ‘Duurzame Catering’ in Rotterdam toonden innovators hun nieuwe producten zoals de disposables van Biofutura, de krekelburgers van Burgs Foods en de Setsink van locatiemanager Harm Bredero om te laten zien wat de mogelijkheden zijn. Dank aan al die bedrijven en mensen, die hier tijd en geld in wilden steken.
Trailer van Zomer Zonder Mama van Sanne Vogel, die veel duurzame maatregelen namen op de set.
Afval
Het knelpunt van het afval blijft ook nog een missie komende jaren. Er werd al vaak getest met het gescheiden ophalen van verschillende afvalstromen. Alleen bleek in de praktijk dat het nog moeilijk is om die ook gescheiden in te leveren… Maar het helpt al om door te voeren dat degene die iets brengt ook verantwoordelijk is voor de afvoer van die materialen. En dat we niet meer over afval spreken, maar over materialen of bouwstoffen die een tweede leven moeten krijgen. Remko Zuidema en Jan-Henk Welink (TU Delft) stonden aan onze zijde bij de eerste workshop over afval (pardon grondstoffen!) en Cor Gerritsen en Jurriën de Pijper (Renewi) blijven nog steeds betrokken bij nieuwe testen die ook deze zomer en in het najaar worden voortgezet. Verantwoordelijkheid nemen over wat we gebruikt hebben, is nog geen automatisme. Maar hier wordt ook weer volop aan gewerkt door middel van pilots met producenten die in zijn voor een proef, zoals bijvoorbeeld bij de aankomende opnames van het Prinsengracht concert.
Art Department
Ook bij de workshop ‘Art Department, Kostuums en Make-up’ kwamen mooie voorbeelden aan bod om verbindingen te maken met elkaar. Michel de Graaf, Hubert Pouille, Rosie Stapel, Head Affairs en Rob’s Propshop deelden hun kennis in de voorbereiding en we werden op de avond zelf in de Melkweg geïnspireerd door de werkwijzen van onder andere production designers Dirk Debou, Florian Legters en Kurt Loyens, rekwisiteur Leo Zandvliet en kostuum koningin Linda Boogers. Onze Nederlandse editie van deze workshop vond navolging bij het VAF in België en heel recent ook bij albert in Engeland. Want internationaal wordt er regelmatig kennis uitgewisseld! We denken nog steeds na over een gezamenlijk depot waar kleding en rekwisieten bewaard en opnieuw gebruikt kunnen worden, zoals die in Engeland al bestaat. Wanneer gaat dat bij ons lukken? Florian Legters heeft beloofd niet op te geven!
Locatie Management
In de workshop ‘Duurzame materialen op de Filmset’, maakten we kennis met Chandar van der Zande en Ward Hupperets (toen werkzaam voor Metabolic) met de ‘Solar Transformer’, een accu die met zonnepanelen geladen wordt, de elektrische generator ‘Green Battery’ van Han Huiskamp en de elektrische gators via Willem Doorman, voor de stille rijdende shots op de filmlocatie. En niet te vergeten de schone vacuüm toiletten van Tijn Heerkens (Locatiewerk). Deze applicaties worden nu steeds vaker standaard ingezet.
Energie
Op het gebied van energie hebben we nog een brug te slaan, maar er zijn inmiddels meer goede voorbeelden dankzij oa Han Huiskamp (Green Battery), Daaf van der Veen (True Hybrid), Dieter Castelein (Greener), Johan de Leeuw (De Groene Aggregaat), Bart Wouda (Firefly) en Bart Hendriks (Wattsun). Door Jim van Oosten, die met Watt Now vooraf metingen op de filmset deed, kregen we veel beter inzicht in het verbruik. Dank ook aan producers als Ron Groenewoud, die bereid waren te testen. Maar we hebben nog watervrees om ze groots in te zetten. Hopelijk krijgt ook dit gebied vleugels voor het eind van 2020, wanneer we de Filmoogstkaart ‘Energie’ gelanceerd zullen hebben (ism Superuse Studio). Deze komt tot stand met onmisbare hulp van alle duurzame energieleveranciers en de filmcommissioners van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Friesland, Limburg en Zeeland, die momenteel hun kennis delen om voor hun regio invulling te geven. Binnenkort de aankondiging voor de officiële lancering (inclusief workshop) op een mooie locatie in Amsterdam!
Licht
We gaan waar mogelijk al op pad met minder zware lampen, die minder energie verbruiken. Lichtbedrijven als Het Licht en Unicam zijn altijd bereid vooraf testen te doen en hebben onder andere voor ons de One Night Stands geadviseerd. In samenwerking met de NBF en postproductiebedrijf Filmmore kwam er een speciale ‘Dutch LED Seminar’ die ons leerde hoe betrouwbaar LED lampen zijn, en er is inmiddels al weer een hoop nieuws bijgekomen.
Vervoer
Veel producenten zijn al langer bezig vervoersschema’s te combineren, zodat er minder CO2 wordt geproduceerd en moedigen hun crew aan op de fiets en met OV te komen. In 2015 deden we een uitgebreid onderzoek naar transport en gingen langs bij alle gebruikelijke verhuurders. Alexander Zwaan (Diks) denkt met je mee over schoner vervoer (als die wens duidelijk wordt uitgesproken) en inmiddels is Taxi Electric ook goed gevonden door de producenten.
Postproductie
De workshop postproductie bij FC Walvisch (die tot stand kwam in samenwerking met Ben Willens , Philip Vlé (Camelot), Maarten de Graaf en Neeltje van der Heijden (postproductie supervisors), editor Job er Burg en VFX supervisor Kasper Oerlemans) leerde ons dat vroeg inschakelen van postproductie een positief effect heeft op keuzes op gebied van VFX/SFX en hoe goede adviezen vooraf ons geld kan besparen. Heel duurzaam om productiedesigners, cameramensen en editors vooraf te laten puzzelen wat de beste logistieke keuzes zijn en te weten of echt al dat decor wel gebouwd moet worden op de set zelf. Moving storyboards zijn geen uitzonderingen meer bij de voorbereiding van een grote film.
En gelukkig nemen de nationale omroepen ook steeds meer hun verantwoordelijkheid en durven eisen te stellen aan hun producties. En we moeten allemaal wel, want anders beperken we straks onze mogelijkheden om te filmen, daar ook de grote steden steeds hogere eisen gaan stellen qua locaties. En dat zal zich niet beperken tot schonere auto’s, duurzame batterijen en scheiden van afval (pardon grondstoffen!)
Ik heb er vertrouwen in dat we nog veel meer kunnen verbeteren en we blijven met Green Film Making ook de komende jaren een inspiratiepunt en een plek waar schonere, slimmere methodes kunnen worden uitgeprobeerd. Een extra oproep hierbij aan producenten, producers en productieassistenten: jullie bepalen hoe snel we kunnen gaan. Geef je productie op als je meer tips wilt hebben dan je op de website kan vinden of mee wil draaien in een pilot. Want jullie input blijft onmisbaar! Neem contact op!
Graag wil ik mijn dank uitspreken aan veel verschillende mensen die Green Film Making nog steeds mogelijk maken. Eerst een aantal mensen uit andere branches die ons inspireerden, de workshops mee voorbereid hebben of locaties ter beschikking stelden. Dank aan Jo Voet, Geanne van Arkel (Interface), Geraldo Vallen (Join the Pipe), Mara van de Kleij (Gemeente Amsterdam), Thomas Rau, Ineke Vlot, Sander Berkhout (Alleander), Maurits Groen, René de Klerk, Harold Krijger, Judith Rodenijs, Milan Meijborg, Tijl Couzie, Sebastiaan Bagchus, Marc Redmeijer, Marion Evenhuis, Nico Groen, Ronald Grosveld (Rofianda), Harm Bredero, Erno Das, Anne Gras (Geld Groen wassen), Jan Jongert en Jos de Krieger (Superuse Studios), Arie van Ziel (Wormenhotel), Lies Jansen (Marineterrein Amsterdam), Fleurie Kloostra (Melkweg), Nienke Fange (NBF) en het Nederlands Filmfonds.
Dank ook Mette te Velde, Evelien Raaymans, Bart Römer, Wiendelt Hooijer, Chai Locher, Roos de Jager en Filmpeople voor de ondersteuning van het eerste uur en mijn maatjes uit afgelopen jaren An, Annemiek, Dagmar en natuurlijk Maartje. En natuurlijk onze ambassadrice Thekla Reuten!
Videobeelden en foto’s van Jurriaan Vriezen, Gabriel Bauer, Kasper Hoex, Robert Kersbergen, Dorien Grötzinger en vele anderen die alles vast legden voor de website.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.